Өзен кәмшаты - жартылай сулы өмір салтын жүргізетін, суда жүзетін, сүңгіп, суда қоректенетін, сусарлар тұқымдасынан шыққан жыртқыш сүтқоректілердің бір түрі.

Кәмшаттар - өте көпшіл жануарлар, олардың дыбыс диапазоны кең: бір-бірімен сөйлескенде, олар ызылдайды, айғайлайды, ұрыс кезінде қатты айғайлайды, қорқып кеткенде олар ысқырады. Шабуылға дайындалып, олар мысықтың мияуын еске түсіретін ұзақ және өте қатты айқайлайды. Адамдарға үйренген кәмшаттар оларды тамақтандыру үшін әдейі ұлиды.

Кәмшат  негізінен түнде белсенді. Қорықтың барлық өзендерін мекендейді. Ол жағалауда, сондай-ақ тау жоталарында кездеседі. Негізінен балықтармен қоректенеді (сазан, шортан, тұқы және т.б.), өзен моллюскалары мен жылғалық дернәсілдерін ықыласпен жейді. Сондай-ақ, ол жазда су құйындары мен басқа кеміргіштерді, бақалар мен кесірткелерді ұстайды, кей жерлерде жүйелі түрде балшықшылар мен үйректерді аулайды.

Сүтқоректілерде жұптасу маусымы көктемнің басында басталады (наурыз, сәуір). Жыныстық жетілу 2-3 жаста басталады. Жануарлар жыл бойы көбейеді, әсіресе қолайлы климаттық жағдайларда.

Өзен тұрғындарының тіршілік ету ортасында көптеген жаулары бар. Олар әсіресе  құрлықта осал. Олар үшін жыртқыш құстар (бүркіттер, сұңқарлар), қаңғыбас иттер, аюлар, қасқырлар, ягуарлар үлкен қауіп төндіреді.

Бүкіл әлемде көптеген сүтқоректілерді жоятын аңшылармен күрес жүргізілуде. Әсіресе браконьерлік қыс мезгілінде дамыған. Бұл сұраныстың себебі-жануарлардың құнды терісі. Сондай-ақ, нашар экологиялық жағдайлар халықтың дамуына кері әсер етеді. Адамдар су айдындарын ластайды, балық саны азаяды. Тиісінше, кәмшатта тамақ жеткіліксіз, бұл кейде тіпті өлімге әкеледі. Көптеген жануарлар балық аулау торының құрбаны болады.   

Сондықтан адамдарға табиғатымызды, фаунамызды ұрпағымыз үшін қалай сақтап қалуды өте байыпты ойлау керек.

 

Материалды ҒМЭАжТ бөлімінің маманы Нұрахметова Ә.К. дайындады.