Аютоты (ақезу бәрпі, қасқыр тамыр, көгілдір қоянот) – көпжылдық, биік өсетін, шөптесін өсімдік болып табылады. Қоянот тұқымдасына жатады. Бұл өсімдік қаһарлы Цербер итінің өлген жерінде өсіп шыққан деген аңыз бар. Скандинавиялық аңыздар бойынша аютоты Тор құдайының қайтыс болған жерінде пайда болған деген хабар бар. Улы өсімдік. Оның уын жабайы аңдарды аулауда қарсыласты улау үшін және медициналық мақсатта қолданылған. Батыс-Алтай мемлекеттік табиғи қорығы аумағында орман алқаптарында және ірі шөпті субальпілік шөптесін жерлерде, өзен аймақтарында өседі. Өте жиі кездеседі. Кей жерлерде қалың өседі. Аютотының құрамында алкалоид бар, ол жүйке жүйесінің қозғалыссыз, сал болып қалуына, қиын демалу және құсуға дейін әкеледі. Сонымен қатар оның уының күші өсетін жеріне байланысты болады. Ең улы өсімдіктер оңтүстік аймақтарда кездеседі. Салқын климаттағы аютоты ыстық климаттағы жақта өсетін өсімдікке қарағанда көп зияны жоқ. Аютотының кейбір түрлері Қызыл кітапқа енгізілген. Аютотының шамамен 300 түрі саналады. Азияда, Еуропада және Солтүстік Америкадан кеңінен таралған. Аютоты жазда гүлдеп бастайды және күздің ортасына дейін гүлдейді. Түсі бойынша аютоты көк және күлгін түстес болып, сондай ақ қызғылт, ақ, сары және қызылкүрең түстес болып кездеседі. Аютотының түптері иісі бойынша ақжелкекке, ал түрі бойынша балдыркөкке ұқсас болады. Бұл өсімдіктің тамырын пайдалану адам ағзасы үшін өте қауіпті!  

Ақпарат ҒМЭАжТ бөлімінің маманы И.Завьяловамен дайындалды.

Фотосурет авторы А.А. Клименко