Лалагүлдің ерекше түрі – маргондарды орманда шөптердің арасында көруге болады. Олардың қара дақтары бар қызғылт гүлдің жапырақшалары қатты сыртқа иілген. Ал гүлдердің өзегінде қызыл түсті, мықты стаместер шығып тұрады. Таңертең оларға шық тостағандағыдай жиналады, сондықтан жапырақшаларында әрдайым салқын ылғалға толы болады.

Бұйра лалагүл — (Lílium mártagon) - көпжылдық пиязтәріздес өсімдік, лалагүл (Lílium) тұқымдасының түрі. Ол сонымен қатар патша бұйралары, саранка және сарана, бадун, түрік лалагүлі, маслянка немесе орман лалагүлі деген атпен танымал. Мартагон - латын тілінен шыққан сөз. Аңыз бойынша, соғыс құдайы Марс (кейде Арес) осы лалагүлге жүгінді. Ежелгі Рим туралы жазбаларда осы өсумдіктің тамыр жағын тамақтанғанда  жауынгерлерге ерекше күш-қуатпен беріп, және ұрыста осалсыздық беретін дейді. Сондықтан римдік легиондар мартагонды шайқас алдында  жеп өздерінің күштерін ұлғайтып, жеңіске деген құштарлығын асыратұғын.

Бұл өсімдік маусым-шілде айларында гүлдейді. Ашық, күн сәулесі мол түсетін жерлерде бой көтереді. Бір өсімдікте жиырмаға дейін гүлдер шығады. Аралар бал жинайды. Түрі учаскелерді көгалдандыруда қолданылады және тағамдық маңызы өте зор. Адамдар пісіріп те, пісірмей де тамаққа қолдануға жарамды.

Саранка лалагүлінің химиялық құрамы аз зерттелген, бірақ емдік қасиеттері бұрыннан белгілі. Кез-келген өсімдік сияқты, лалагүл Азияның әртүрлі халықтарының (Қытай, Тибет, Моңғолия, Бурятия, Якутия, Сібір және Қиыр шығыс) медицинасында қолданылады. Өсімдік шырыны жараларды, тіс ауруы емдеу үшін қолданылады. Ветеринарияда саранка сонымен қатар малдың лактациясына жағымды әсер ететін қосымшаны тапты. Алайда, үй мысықтары үшін улылығына байланысты өте қауіпті.

Табиғи бояғыштармен бояу әдісімен маталарды қара түске айналдыру үшін жиі қолданылады.

Ерекше қорғау мәртебесіне ие, ТМД-ның бірқатар елдерінің Қызыл кітабына енгізілген және Қазақстан Республикасының Қызыл кітабында.