Керемет гүлшоғырлардың жасыл шарлары салқын желде тербеледі, ал жалпақ жапырақтар мұзды суы бар тез ағынды тау бұлағының тамшыларымен жуылып қалады. Күшті сабақтардан жоғары қарай орналасқан әр бұтақ соңында шырынды жасыл түсті кішкентай отшашумен ашылады. Жеміс-жидектерін жерге шашыратып, тамыр маңында машақатты ерсілі-қарсылы еңбекқор құмырсқалар қозғалып жүр, ақ аюоты мен ашық тегеурінгүлмен көршілес  балдырған, яғни аюбалдырған  өседі.
Аюбалдырған немесе балдырған (лат. Angelica) – шатыршагүлдер тұқымдасына жататын (Apiaceae) шөптесін өсімдіктер туысы. Еуразияның солтүстігі өсімдіктің туған жері болып саналады. Туыстың құрамына 115-тен астам түр кіреді. Бұрын оқшауланған балдырған туысының түрлері (Archangelica) қазір аюбалдырған туысына жатады.
Батыс-Алтай қорығының аумағында үш түрі өседі: аласа аюбалдырған (Archangelica decurrens), батпақ аюбалдырған (Angelicapalustris) және орман аюбалдырғаны (Angélicasylveśtris).
Angelica — жалпы ғылыми атау - angelus («періште», «Құдайдың хабаршысы») латын сөзінен шыққан. Аңыздарға сәйкес, монахтарға обадан қорғану үшін осы өсімдіктің тамырларын қолдануға кеңес берілді. Аюбалдырған обадан құтқармайды, бірақ антисептикалық және фунгицидтік (саңырауқұлақтарды жоятын) қасиеттерге ие. Кәдімгі өсімдік шынымен ерекше қасиеттерге ие. Қызықты факт,  туыстың типтік өкілі дәрілік аюбалдырған (Angelica archangelica) өзінің ғылыми атауын да бекер алған жоқ. «Archangelica» түр эпитеті – «аға періште» дегенді білдіреді, бұл дәрілік аюбалдырғанның - бұл туыстың ең маңызды түрі екенін білдіреді.
Аюбалдырған – күшті иісі бар, тәтті, дәмді, күйдірерлік-ащы дәмі бар өсімдік түрі. Бір туысқа жатқызып, балдырған мен аюбалдырған бір өсімдік деп аталғанымен, кептірілген балдырған тамыры аюбалдырғанға қарағанда жағымды иіс шығарады. Одан көптеген аурулардан құтқаратын қайнатынды жасайды. Орта ғасырларда ол жылан шағып алған кезде адам денесінен уды шығару үшін қолданылған. Өсімдіктің жер бетіндегі бөлігі аспаздықта кеңінен қолданылады. Аюбалдырған өзінің жағымды хош иісіне байланысты шатыршагүл өсімдіктерінің арасында ерекше.
Бейхабар адамға аюбалдырған өте таныс және тіпті улы балдырғанға (Heracléum) ұқсас болып көрінеді, бірақ оның гүлдену формасы химиялық құрамы сияқты айтарлықтай ерекшеленеді. Керемет өсімдік ылғалды және қылқан жапырақты ормандарда, өзендер мен бұлақтардың бойында биік шөптер арасында, таулардың орта аймағында және батпақтарда өседі.
Материалды ҒМЭАжТ бөлімінің зертханашысы Ю. А.Маткова дайындады. Фото автордікі.