Кіші балдыршөп

 

         Кіші балдыршөп (лат. Lemna minor)  – шаяноттар тұқымдасына жататын көпжылдық өсімдік.

         Бұл өзгермелі сулы өсімдік 2-5 миллиметр, диаметрі 1,5-3,5 миллиметр болатын бір сопақша немесе сопақша-жұмыртқа тәріздес талломнан тұрады (жапырақ пен сабақтың функцияларын біріктіретін дене). Таллом сәл шырынды құрылымға ие және тіпті жиектері бар, оның ішіндегі көптеген ұсақ ауа көпіршіктерінің арқасында суда жүзе алады. Талломның жоғарғы беті жасыл және әлсіз бойлық жотаның бойымен сәл дөңес, талломның төменгі беті ашық жасыл және тегіс.

Көктемнен күзге дейін гүлдейді, өте сирек. Жазда сөмке тәрізді кішкентай, әрең көрінетін сопақ тәрізді гүлдер пайда болады. Әр гүл жеміс береді, ал әр жемістен бір-үш тұқым алынады.

Ол аналық өсімдіктен бөлінген вегетативті-жас сабақтармен таралады. Ол бүршіктердің көмегімен ұйықтап, дамуын тоқтатады және өлі өсімдікпен бірге түбіне түседі.

Құстардың, бақалардың және тритондардың денелері мен табандарына жабысып мекендендіріледі. Жемістері сирек піседі.

Ол негізінен қорықтың оңтүстік-шығысында кездеседі.

Балдыршөп күшті қабынуға қарсы және әлсіз ауырсынуды басатын әсерге ие. Оны сондай-ақ ыстықты түсіретін, несеп айдайтын, өт айдайтын емдік құрал ретінде де қолдануға болады.

Балдыршөп туралы таңғажайып фактілер:

- мұз қабығы судың бетін жаба бастағанда, балдыршөп мүлдем қатып қалмайды және өлмейді. Ол өзінің өмірлік циклін мұз қабатының астында еркін жүзуді жалғастырады. Мұз ерігеннен кейін бірден судың бетіне көтеріледі.

- балдыршөп тұқымы өте тез өседі, аналық өсімдіктердің көмегімен еншілестерді шығарады. Егер барлық жерде жағдай қолайлы болса, бүкіл ғаламшарды тығыз қабатпен толтыру үшін оған бірнеше апта ғана қажет болады.

                                  Материалды ҒМЭАжТ бөлімінің маманы

Нұрахметова Ә.К. дайындады.

Фотосурет  ғаламтор желісінен алынды.