Жорғаторғай

Жорғаторғай -  (лат. Garrulus glandarius) - торғайтәрізділер отрядының тұқымдасына жататын құс.

Құстың жқауырсыны ерекше тартымды келбетімен ерекшеленеді. Баста кішкентай болса да, бірақ өте айқын қара түсті, ал маңдайда және тәжде сұр-ақ ою-өрнек тартымды көрінеді. Мойынның артқы жағы, сондай-ақ бастың артқы жағы сарғыш - қызғылт реңктермен боялған, ал кеуде мен іште қараңғы реңктер бар. Осындай жарқын көрікке, сондай-ақ күнделікті өмір салтына қарамастан, жорғаторғайды табиғатта кездестіру оңай емес. Бұл құстар өте қорқақ, сондықтан өте сақ. Олар тығыз таулы жерлерде жасырынып, кішкене қозғалыстар мен дауыстарға бірден жауап береді. Сонымен қатар, олар туыстарына ықтималды қауіп туралы айқайлап хабарлайды. Жорғаторғайлар қауіпті зат олардың көру аймағынан жасырылғанша ұқсас дыбыстар шығарады. Мұндай қырағылық үшін бұл құстарды көбінесе орман күзетшілері деп атайды.

Жорғаторғайдың қорегі негізінен өсімдік тектес тағамдық заттардан тұрады. Бұл құстар көбінесе сұлы, бидай, күнбағыс, бұршақ және т. б. тұқымдарын табатын ауылшаруашылық алқаптарында кездеседі.

Өмірдің бірінші жылында жорғаторғайлар көбеюге дайын, ал жұптасу маусымы ерте көктемде басталады.

Батыс-Алтай қорығында жорғаторғайларды Линейский және Көксу жоталарында кездестіруге болады.

Жорғаторғайлар  тек тартымды ғана емес, сонымен қатар пайдалы құстар. Олар әртүрлі тұқым материалдарын тасымалдауға қатысатындығымен қатар, көптеген зиянды жәндіктерді жояды. Өкінішке орай, адам мұндай факторларды ескермейді, өйткені бұл құстар көптеген ән құстарының ұяларын бұзады деп санайды. Шын мәнінде, жорғаторғайлардың тіршілік етуі басқа құстардың жалпы санына теріс әсер ететінін дәлелдей алмады.

Материалды ҒМЭАжТ бөлімінің маманы

Нұрахметова Ә.К. дайындады.

Фото авторы Премина Н.В.