Зығыр (лат. Linum) - зығыр тұқымдасына жататын шөптесін
өсімдіктер тұқымдасы (Linaceae). 200-ге жуық түрі бар. Бұл
көпжылдық, сирек жас және біржылдық шөптер немесе бұталар.
Жапырақтары отырықшы, ауыспалы, сирек қарама-қарсы немесе
бұралған болып келеді. Бес жапырақшасы бар әсем гүлдер гүл
шоғырына жиналады. Жемісі қорап түрінде. Зығыр – бүкіл әлемде
өсірілетін танымал өсімдік дақылы.
Зығыр – табиғаттың бейнесі. Көптеген өсімдіктер сияқты зығыр
гүлдерімен байланысты көптеген аңыздар мен ауызекі әңгімелер
бар. Зығыр ежелгі Грецияның мифологиясында ерекше құрметке ие
болды. Зығырды тіпті Геродот сипаттаған, ал Гиппократ оны
шырышты қабықтың қабынуы үшін қолдануды ұсынған. Зығыр тұқымдары
– пайдалы дәрілік шикізат. Мата өсімдік талшықтарынан жасалады.
Әдетте, ең берік көркем кенептер тоқылған зығыр маталардан
тұрады. Бұл өсімдік геральдикада және ыдыс-аяқтарды бояуда гүлді
ою-өрнек ретінде кең таралған.
Батыс-Алтай мемлекеттік табиғи қорығында Алтай зығыр (Linum
altaicum) түрі өседі. Қорық аумағында зығыр таулы шалғындарда
және ежелгі жабық мореналарда өседі. Ол шашыраңқы түрде
кездеседі. Көп емес.
Материалды ҒМЭАжТ бөлімінің зертханашысы Ю. А.Маткова
дайындады.
Фото ғаламтор желісінен алынды