Шығыс Қазақстан облысының солтүстік-шығыс шекарасына жақын
орналасқан Батыс Алтай қорығында керемет және өте үлкен құс -
сұр тырна мекендейді.
Тырналар батпақты жерлерде немесе көлдер мен өзендердің Батпақты
жағалауларында өмір сүріп, ұя салғанды жөн көреді. Батыс Алтайда
ақ Уба және қара Уба өзендерінің су жинау бассейндеріндегі орта
таулардың Батпақты алқаптарында сұр тырна жалғыз жұптасып ұя
салады. Алғаш рет 1986 жылы Черная Уба алқабындағы біздің
қорықтың аумағында ұшатын тырналар пайда болды. Сол кезден
бастап ғалымдар жыл сайын осы әдемі құстардың ұшуын
бақылайды.
Сұр тырна (Grus grus Linnaeus) "тырналар"тұқымдасына
жатады. Бұл тырналардың қарапайым түрі болғанына қарамастан,
Қазақстанда ол республикалық Қызыл кітапқа енгізілген, өйткені
оның саны аз.
Сұр тырна биіктігі бір метрден асады, ал қанаты екі метрге
жетеді. Еркектердің салмағы 6 кг-ға дейін, ал аналықтары 5 кг-ға
дейін жетеді. Сұр тырнаның барлық қауырсындары сұр немесе
көкшіл-сұр түске ие, бұл оны орманды және батпақты жерлерде
жыртқыштардан сәтті жасыруға мүмкіндік береді.
Сұр тырналар-қоныс аударатын құстар. Жылына екі рет-күзде және
көктемде олар ұя салатын жерлерден қыстайтын жерлерге және
керісінше үлкен қашықтыққа ұшады, бұл үлкен энергия шығындарын
қажет етеді. Осы себепті, жаздың соңында тырналар көп мөлшерде
(бірнеше мыңға дейін) қауіпсіз жерлерге жиналып, ұшып кетпес
бұрын күш жинап демалады.
Материалды дайындаған экологиялық ағарту және туризм маманы О. А. Дубровина.