Қаршыға (лат. Accipiter gentilis) – қаршыға тұқымдасына жататын
жыртқыш құс. Қаршыға тұқымдасының ең үлкен түрі. Аталықтарының
салмағы әдетте 630-1100 г, олардың ұзындығы орта есеппен 55 см,
аналықтары сәл үлкенірек, салмағы 860-1600 г, ұзындығы шамамен 61
см.
Көптеген популяциялар отырықшы өмір салтын ұстанады және өмір бойы
бір аумақта мекендейді. Қаршыға өз аумақтарын қатаң ұстанады, ал
ұя салу алдында және ұя салу кезінде ұя салатын жұп әуе
пируэттерін айқын көрсетеді.
Егер біреу өз аумағына басып кірсе, ерлі-зайыптылар оны қатты
қорғайды. Аталықтарда жеке аумақ, әдетте аналықтарға қарағанда
жоғары.
Қаршыға құстар, сүтқоректілер, омыртқасыздар, орта және ірі
бауырымен жорғалаушыларды аулайды. Азыққа ауланған құрбан
жыртқыштың салмағының жартысына дейін болуы мүмкін. Әр түрлі
популяциялардың диетасы бір-бірінен ерекшеленеді және қоршаған
аймаққа байланысты, бірақ жалпы жағдайда олар қояндарды,
тиіндерді, жабайы аңдар мен шілдерді аулайды.
Қаршыға жылына бір рет, сәуірдің басы мен маусымның ортасы
арасындағы кезеңде көбейеді, ал белсенділік шыңы сәуір-мамыр
айларының соңында болады.
Материалды ҒМЭАжТ бөлімінің маманы Нұрахметова Ә.К. дайындады.
Сурет ғаламтор желісінен алынды.